Σε ποιο τίμημα η αγάπη του Θεού;
Γιατί ο νεαρός που είχε τα πάντα έφυγε από τον Χριστό με λύπη, και πώς να περάσουμε την «καμήλα» του εγωισμού μας μέσα από τη βελόνα της σωτηρίας.
«Καλέ δάσκαλε, τι να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;» — ρωτά αμέσως ο νεαρός που πλησίασε τον Ιησού.
Είναι αναστατωμένος. Για εκείνον, αυτό είναι το πιο σημαντικό ερώτημα της ζωής.
Ο Χριστός απαντά: «Γιατί με λες καλό; Κανείς δεν είναι καλός παρά μόνο ένας, ο Θεός».
Ορισμένοι ερμηνευτές βλέπουν εδώ ότι ο Χριστός δήθεν αρνείται τη θεότητά Του. Ίσως όμως είναι το αντίθετο; Υψώνει τον πήχη πριν αρχίσει να απαντά στο πιο σημαντικό ερώτημα, όχι μόνο αυτού του νεαρού, αλλά κάθε ανθρώπου για τον οποίο η πίστη στον Θεό δεν είναι κενό ηχό.
Μια τέτοια απάντηση μπορεί να σημαίνει το εξής: «Αν με λες καλό, τότε καταλαβαίνεις με Ποιον έχεις να κάνεις».
Διότι με απόλυτο τρόπο το καλό δεν υπάρχει έξω από τον Θεό. Όλα όσα ονομάζουμε καλό είναι δημιουργημένη αντανάκλαση του Παντελώς Καλού Θεού.
Αλλά νιώστε με ποια ανησυχία, και φαίνεται ακόμη και με απελπισία, ο νεαρός θέτει την ερώτησή του. Κι όμως, είναι πλούσιος, νέος και ευσεβής. Έχει τα πάντα για τα οποία πολλοί άνθρωποι μόνο ονειρεύονται. Και παρόλα αυτά, δεν πηγαίνει απλώς, αλλά τρέχει προς τον Ιησού. Με φόρα πέφτει μπροστά Του στα γόνατα, όπως γράφει ο απόστολος Μάρκος.
Στη ζωή του προφανώς κάτι συμβαίνει. Τα πάντα υπάρχουν, αλλά η ζωή λείπει. Νιώθει ότι μέσα του υπάρχει μια μαύρη τρύπα. Σπεύδει προς τον Χριστό ελπίζοντας να λάβει οδηγίες για το πώς να απαλλαγεί από αυτή την τρύπα. Είναι βέβαιος ότι ο Ιησούς θα του δώσει ένα πρωτόκολλο που θα λύσει μια και καλή το ψυχικό του πρόβλημα.
«Τι να κάνω;» — ρωτά ο νεαρός, και ο Χριστός αμέσως μεταφέρει τη συζήτηση στο επίπεδο της ύπαρξης: «Ποιος πρέπει να είσαι».
Πρόσοψη δικαιοσύνης
Η τήρηση των εντολών δεν έδωσε ζωή στον νεαρό. Έχτισε μια τέλεια πρόσοψη δικαιοσύνης, αλλά για κάποιο λόγο αυτό δεν του έδινε γαλήνη. Νόμιζε ότι είχε αγοράσει το αυθεντικό, ενώ ήταν απομίμηση. Νόμιζε ότι θα βρει ζωντανό, ενώ ήταν νεκρό. Υπάρχει τα πάντα, και όλα — σκόνη. Θέλει νερό, αλλά ό,τι κι αν ρίξει, είναι ξύδι. Ραβί, πες μου την τιμή του Ζωντανού Νερού, θα την πληρώσω. Πες μου, πόσο κοστίζει η αγάπη του Θεού;
Ο Χριστός κοίταξε τον νεαρό και τον αγάπησε. Και πραγματικά, δεν συναντάς συχνά ανάμεσα στους Ιουδαίους έναν πλούσιο ευσεβή άνθρωπο που να μην είναι ικανοποιημένος με τον εαυτό του και τη ζωή του. Μπροστά Του βρισκόταν μια μοναδική προσωπικότητα.
Ο Χριστός κοίταζε τον νεαρό όχι με τα μάτια ενός εισαγγελέα, αλλά με τα μάτια ενός γιατρού, που βλέπει σε έναν ζωντανό, όμορφο, νέο ανθισμένο οργανισμό έναν καρκινικό όγκο. Και άρχισε να χειρουργεί.
«Από τη νεότητά σου τηρούσες τις Εντολές Μου, αυτό είναι υπέροχο, αλλά λίγo. Θέλεις την αληθινή αγάπη. Αλλά η αγάπη είναι η ενέργεια του Θεού. Όσο κι αν προσπαθείς, ό,τι κι αν κάνεις, όσο ευσεβής κι αν είσαι — από μόνος σου δεν μπορείς να την αντλήσεις. Αλλά μπορείς να τη πάρεις από τον Θεό με τα ίδια σου τα χέρια. Αλλά για αυτό πρέπει να τα έχεις ελεύθερα. Και τα χέρια σου είναι απασχολημένα. Κρατιέσαι από τον κόσμο σου με νεκρό κράτημα. Είσαι αυτάρκης. Είσαι πλούσιος και ικανοποιημένος με τον εαυτό σου. Είσαι πολύ βαρύς. Αφήσε το βάρος της σημασίας σου».
Τιμή εισιτηρίου για την αιωνιότητα
«Αρνήσου το καθεστώς σου, την άνεση, τον έλεγχο του μέλλοντος· ελευθερώσου από όλες τις προσκολλήσεις. Θέλεις να λάβεις την αιώνια ζωή; Τότε πέθανε — και θα ζήσεις. Πέθανε για τον εγωισμό σου. Πέθανε για ό,τι κάνει το πρόσωπό σου σημαντικό στα δικά σου μάτια και στα μάτια των ανθρώπων γύρω σου.
Θέλεις να λάβεις την αγάπη του Θεού, αλλά δεν υπάρχει σε όλον τον κόσμο κανείς πιο ζηλότυπος από Εκείνον. Δεν Του αρκούν τα δέκα τοις εκατό των πρωινών και βραδινών προσευχών σας, η εβδομαδιαία παρουσία σας στον ναό, τα κατορθώματα και οι κόποι σας. Θέλει περισσότερα.»
Θέλει ολόκληρο τον άνθρωπο, και όχι μόνο ό,τι δίνει ο άνθρωπος στον Θεό με το υπόλοιπο — εκείνα τα ψίχουλα που του μένουν αφού χορτάσει τον εγωισμό του.
Κι πώς μπορείς να συναντήσεις τον Θεό, αν το βλέμμα σου είναι συνεχώς στραμμένο στη δική σου αντανάκλαση στα καθρέφτες των ανθρώπινων ματιών; Πήγαινε, δώσε όλα όσα σε κάνουν μεγάλο στα μάτια των άλλων και στα δικά σου, και ακολούθησέ Με».
Ο νεαρός λυπήθηκε. Δεν πίστευε ότι η τιμή θα ήταν τόσο υψηλή. Ακολουθούν μερικά από τα πιο θλιμμένα λόγια σε όλο το Ευαγγέλιο: ο νεαρός «λύπησε… γιατί ήταν πολύ πλούσιος».
Νιώστε αυτή τη δραματική στιγμή. Ο άνθρωπος στέκεται πρόσωπο με πρόσωπο με την ενσαρκωμένη Αγάπη, κοιτάζει στα μάτια Της… και, γυρνώντας Της την πλάτη, φεύγει.
Η βαρύτητα του εγωισμού αποδείχθηκε ισχυρότερη από τη βαρύτητα του Ουρανού. Στη βουβή σιωπή ακούγεται μόνο ο ήχος των απομακρυνόμενων βημάτων.
Και ο Χριστός δεν έτρεξε να τον προλάβει, δεν μείωσε την τιμή, δεν είπε στη βιασύνη: «Εντάξει, δώσε έστω τα μισά και γύρνα πίσω». Όχι. Η αγάπη Του σέβεται την ελευθερία μας, ακόμα κι αν αυτή η ελευθερία επιλέγει την κόλαση της μοναξιάς. Ο Χριστός άφησε τον νεαρό να φύγει στη λύπη του.
Η καμήλα και η βελόνα
Και ακολουθεί η διδασκαλία που δόθηκε στους αποστόλους, και μέσω αυτών σε όλους μας:
«Εύκολο είναι για την καμήλα να περάσει μέσα από τη βελόνα…»
Η ψυχή, φορτωμένη με φροντίδες, σχέδια, φόβους, εγωισμό και υπερηφάνεια, δεν μπορεί να περάσει μέσα από την τρύπα της βελόνας που οδηγεί στην καρδιά του Θεού. Κι εμείς άλλωστε είμαστε πολύ «βαριοί». Είμαστε υπερπλήρεις με τον εαυτό μας. Ναι, αγαπάμε τον Θεό, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, βάζοντας το χέρι στην καρδιά, χωρίς να αυτοαπατώμαστε: αγαπάμε περισσότερο τον εαυτό μας και την άνεσή μας. Η καρδιά μας δεν είναι ελεύθερη, εκεί κατοικεί το εγώ μας. Γι’ αυτό δεν υπάρχει χώρος για την αγάπη του Θεού.
Και κι εμείς μπορούμε μαζί με τους αποστόλους να τρομάξουμε: «Και ποιος τότε μπορεί να σωθεί;» Αλλά αν ο τρόμος των αποστόλων σχετιζόταν με το γεγονός ότι πίστευαν, όπως και πολλοί από τους σύγχρονούς τους, ότι ο υλικός πλούτος του νεαρού ήταν σημάδι ιδιαίτερης ευλογίας του Θεού, δώρο για την δικαιοσύνη του και άρα εγγύηση σωτηρίας, εμείς μπορούμε να τρομάξουμε από το ότι καταλαβαίνουμε κάτι διαφορετικό.
Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον Θεό μέχρι την πλήρη λήθη. Για εμάς πάντα θα βρίσκεται πρώτο το «εγώ» μας και ό,τι βρίσκεται πιο κοντά σε αυτό.
Δεν υπάρχει μέσα μας εκείνη η δύναμη που θα μπορούσε να μας κάνει να μισήσουμε τη ζωή μας με εκείνο το ιερό μίσος που θα μας έδινε ελευθερία από τον ίδιο μας τον εγωισμό.
Και εδώ ακούγονται λόγια που για μένα προσωπικά ίσως είναι τα πιο σημαντικά από όλα όσα είπε ο Χριστός: «Το αδύνατο στους ανθρώπους είναι δυνατό στον Θεό».
Φωτιά της αγάπης
Ο Χριστός έκανε για μένα αυτό που εγώ δεν μπόρεσα να κάνω για Εκείνον. Έδωσε ολόκληρο τον Εαυτό Του για μένα, για τον καθένα από εσάς. Το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, ο Θείος Λόγος, ο Παντοδύναμος, ο Πανίσχυρος Θεός, «ἐξ οὗ καὶ δι’ οὗ καὶ εἰς ὃν τὰ πάντα», στέρησε τον Εαυτό Του από όλη Του τη δόξα για χάρη μας. Έγινε χτυπημένος, φτωχός, γυμνός. Επέτρεψε να Τον χλευάζουν, επέτρεψε να Τον βασανίσουν. Πέθανε με οδυνηρό θάνατο για να μας χαρίσει τον ίδιο Του τον Εαυτό. Να μας χαρίσει τη δόξα Του, τη χάρη Του, την αγάπη Του, την αιωνιότητά Του.
Και τώρα μας κοιτάζει όπως κοίταζε εκείνον τον νεαρό. Και στα μάτια Του υπάρχει ένα άφωνο ερώτημα: «Εγώ έκανα όλα αυτά για σένα, παρέδωσα ολόκληρο τον Εαυτό Μου. Κι εσύ, τι είσαι έτοιμος να κάνεις για Μένα, για την αγάπη Μου; Τι είσαι έτοιμος να υπομείνεις, για να ελαφρύνεις τον σταυρό Μου;»
Ο Χριστός πέρασε μέσα από το αυτί της βελόνας του θανάτου και της κόλασης, για να το διαρρήξει από μέσα και να ανοίξει μια σχισμή στον τοίχο που μας χώριζε από τον Θεό.
Η αγάπη είναι ενέργεια της φωτιάς.
Για εκείνους που είναι έτοιμοι να δώσουν τα πάντα στον Θεό, αυτή η φωτιά γίνεται ζέστη και φως. Για αυτόν που κρατιέται από τα δικά του, αυτή η Φωτιά γίνεται βασανιστική. Ο νεαρός έφυγε λυπημένος, γιατί δεν τόλμησε να καεί για να αναστηθεί. Επέλεξε το σιγοκαμένο ξύλο της άνεσης και της ασφάλειάς του αντί για τον φλεγόμενο Ήλιο της Θείας αγάπης.
Η αληθινή αγάπη είναι ασύμβατη με την κτήση. Στην Τριάδα, τα Θεία Πρόσωπα δεν «κατέχουν» το ένα το άλλο. Δίνουν τον Εαυτό τους απεριόριστα το ένα στο άλλο. Ο Χριστός κάλεσε τον νεαρό να εισέλθει σε αυτήν τη Θεία μουσική της Τριαδικής Αγάπης. Του πρότεινε να ανταλλάξει το φθαρτό χρυσάφι και το εγώ του με το Άκτιστο Φως. Αλλά το εισιτήριο εισόδου φάνηκε στον νεαρό υπερβολικά ακριβό.
Χαλάρωσε τις παλάμες
Όταν μείνετε σε σιωπή μόνοι με τον εαυτό σας, φανταστείτε ότι ο Χριστός είναι ακριβώς τώρα μπροστά σας. Και σας κοιτάζει με την ίδια απέραντη, ζεστή, πανταχού παρούσα αγάπη, όπως κοίταζε εκείνον τον πλούσιο νεαρό. Ο Χριστός βλέπει μέσα σας αυτό για το οποίο σας δημιούργησε. Ο Χριστός βλέπει μέσα σας την αγιότητα και την καθαρότητα που μπορεί η ψυχή σας. Βλέπει μέσα σας την ομορφιά που εμείς οι ίδιοι δεν βλέπουμε στον εαυτό μας. Ο Χριστός απλώνει το χέρι Του προς εμάς, αλλά οι γροθιές μας είναι σφιχτά κλειστές.
Κοιτάξτε προσεκτικά τα χέρια σας και ρωτήστε τον εαυτό σας: σε τι κρατιέμαι; Τι έχω πιαστεί με νεκρό κράτημα; Είμαι βέβαιος ότι δεν θα είναι χρήματα. Πιθανότατα θα είναι φόβος ή μίσος. Φόβος για το μέλλον. Μίσος για εκείνους που έφεραν στην ζωή μας κόλαση, αίμα, στεναγμό, δάκρυα και ατέλειωτη θλίψη. Θα είναι φόβος για τον μικρό σας κόσμο, για την ηρεμία σας, για τη ζωή σας, για τη ζωή και την υγεία των δικών σας.
Ή ίσως θλίψη για την απώλεια αγαπημένων προσώπων ή του σπιτιού σας, του μικρού σας κόσμου. Όταν βρείτε αυτόν τον «θησαυρό» σας, τα χέρια σας θα σφίξουν τόσο που οι αρθρώσεις των δαχτύλων θα λευκάνουν. Αυτός είναι ο δικός μας «καμήλος».
Ο Χριστός συνεχίζει να μας κοιτάζει στα μάτια και λέει: «Δώσε το σε Μένα. Δώσε Μου αυτόν τον φόβο, αυτό το μίσος, αυτόν τον πόνο και αυτή τη λύπη. Άνοιξε τις παλάμες…» Προσπαθήστε να τις ανοίξετε. Κάντε την προσπάθεια να αφήσετε αυτά τα πράγματα και να τα παραδώσετε στα χέρια του Θεού.
Και αν αυτό δεν καταφέρνετε να το κάνετε, μένει μόνο ένα. Να πείτε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με. Δεν μπορώ. Εσύ ο Ίδιος κάνε μέσα μου το αδύνατο». Αλλά ίσως σε εσάς να τα καταφέρετε.
Ουκρανική έκδοση του «ΕΟΔ».
