Η δύναμη της χριστιανικής πίστης: η ταπείνωση ως η κύρια αρετή
Ποια είναι η αληθινή αξία της πίστης μας; Ο Κύριος δεν θα ρωτήσει για τα έργα μας, αλλά για το πόσο ταπεινοί ήμασταν.
Η ψυχή είναι πλασμένη για τον Ουρανό, για την αιώνια ζωή, για τον Θεό. Μοιάζει με μια πεδιάδα, που μετατρέπεται είτε σε καλλιεργημένο χωράφι είτε σε στέπα γεμάτη αγριόχορτα. Ο καθένας μπορεί να θυμηθεί τα αισθήματά του βλέποντας ένα περιποιημένο χωράφι. Χαροποιεί το μάτι και προκαλεί σεβασμό προς τον άνθρωπο, με τις προσπάθειες του οποίου ένα γυμνό κομμάτι γης έγινε κατάλληλο για την καλλιέργεια λαχανικών και δημητριακών. Από την άλλη πλευρά, όταν βλέπουμε ένα κομμάτι εγκαταλελειμμένης και απεριποίητης γης, μας καταλαμβάνει λύπη και συμπόνια για τον γεωργό που έπαψε να εργάζεται πάνω στο μερίδιό του.
Η πεδιάδα της ψυχής βρίσκεται στη πλήρη διάθεσή μας. Το αν θα καρποφορήσει ή όχι εξαρτάται μόνο από εμάς.
Το χωράφι είναι οργωμένο και σπαρμένο, φέρνει άφθονη σοδειά, και μπορεί να μη προσέξουμε ένα μικρό ζιζάνιο. Αυτό μεγαλώνει, βγάζει σπόρους, και πριν το καταλάβουμε, όλο το χωράφι θα είναι σπαρμένο με αγριόχορτα. Τα πιο ανθεκτικά ζιζάνια σύντομα θα εκτοπίσουν τα καλλιεργημένα φυτά και θα αποκτήσουν την πολυπόθητη πρωτοκαθεδρία στον ανοιχτό κάμπο.
Ο Χριστός, στο κήρυγμά Του για τη Βασιλεία των Ουρανών, απηύθυνε τον Λόγο Του σε ανθρώπους που γνώριζαν καλά τον κόπο του γεωργού. Αυτή η παραβολή είναι ωφέλιμη και για εμάς, που συχνά δεν γνωρίζουμε όλες τις δυσκολίες της αγροτικής ζωής. Θαυμάζουμε την ομορφιά ενός περιποιημένου χωραφιού, και θέλουμε να θαυμάζουμε και την ομορφιά της ψυχής μας, οργωμένης με αρετές. Συχνά όμως δεν είμαστε ικανοί γι’ αυτό, γιατί πίσω από τη φαινομενική επιτυχία στη πνευματική προσπάθεια δεν προσέχουμε τα φυτρωμένα αγριόχορτα της αμαρτίας. Δεν τα προσέχουμε, επειδή η επίδειξη ευσέβειας στη ζωή μας υπερισχύει της αληθινής αρετής.
Το κέντρο στη σάρκα του αποστόλου Παύλου
Από αυτήν την υποκατάσταση προειδοποιούσε και ο απόστολος Παύλος τους αναγνώστες του. Καταλάβαινε ότι οι ειδωλολάτρες που είχαν δεχθεί τον χριστιανισμό μπορούσαν να υπερηφανευθούν για τη νέα τους θέση και να ανταλλάξουν την αληθινή πίστη στον Θεό με την παροδική ανθρώπινη εκτίμηση. Με το παράδειγμά του δείχνει ότι όλες οι Θεϊκές αποκαλύψεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά το έλεος του Θεού, και όχι ανταμοιβή στον άνθρωπο για τα υποτιθέμενα κατορθώματά του. «Δεν μου συμφέρει να καυχώμαι» (Β΄ Κορ. 12:1), ταπεινώνει τον εαυτό του ο απόστολος. Και διηγείται μια θαυμαστή ιστορία για κάποιον άνθρωπο, για την τύχη του οποίου δεν γνωρίζει, που κάποτε μπόρεσε να επισκεφθεί την κατοικία του Παραδείσου και «άκουσε ανεκλάλητα λόγια, που δεν επιτρέπεται στον άνθρωπο να τα πει» (Β΄ Κορ. 12:4).
Ο Παύλος προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από αυτόν τον άγιο άνθρωπο, παρουσιάζοντάς τον ως παράδειγμα για τους άλλους. Ταυτόχρονα όμως μιλά για τον εαυτό του και τη δική του πνευματική εμπειρία.
Αυτόν ακριβώς ο Κύριος με θεία πρόνοια αξίωσε να δει τη Θεία δόξα στην αυγή της ιεραποστολής του.
Ο Κύριος ανύψωσε τον απόστολο Παύλο σε ένα αόρατο ύψος θεογνωσίας. Την ίδια όμως στιγμή Τον δίδαξε να ταπεινώνεται και να μη θεωρεί αυτήν την αποκάλυψη ως δικό του κατόρθωμα. «Και για να μην υπερηφανεύομαι για το πλήθος των αποκαλύψεων, μου δόθηκε ένα κέντρο στη σάρκα, άγγελος του σατανά, για να με βασανίζει, ώστε να μην υπερηφανεύομαι» (Β΄ Κορ. 12:7), ομολογεί ο απόστολος. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι ακριβώς βασάνιζε τον Παύλο. Μπορεί να ήταν ασθένεια, σωματική αδυναμία ή φυσικός πειρασμός της σάρκας. Όμως αυτό το «κέντρο» του υπενθύμιζε διαρκώς ότι δεν είναι παντοδύναμος Θεός, ούτε άσαρκος άγγελος, αλλά αμαρτωλός και αδύναμος άνθρωπος.
Οι θλίψεις ως δρόμος προς τον Θεό
Όσο πιο κοντά βρίσκεται ο άνθρωπος στο ιδανικό της χριστιανικής ζωής, τόσο περισσότερο υπόκειται σε δοκιμασίες από τον Θεό. Αυτές διδάσκουν τον χριστιανό να αναλαμβάνει ευθύνη για τα πνευματικά δώρα που έλαβε. Και όταν εμείς, όπως ο απόστολος Παύλος, μερικές φορές παραπονιόμαστε για την πληθώρα των πειρασμών, ο Κύριος μας απαντά ταπεινά: «Αρκεί σε σένα η χάρη Μου, γιατί η δύναμή Μου τελειοποιείται στην αδυναμία» (Β΄ Κορ. 12:9).
Όσο άδικο κι αν φαίνεται, όσο πιο δύσκολα μας είναι στη ζωή, τόσο πιο κοντά μας είναι ο Θεός.
Κατά τη διάρκεια όλης της χριστιανικής ιστορίας, οι άγιοι άνθρωποι ζούσαν σε συνεχή στερήσεις, ασθένειες και θλίψεις. Η αγιότητα δεν είναι γήινη ανταμοιβή, αλλά ουράνια. Για να γίνει κανείς άγιος, για να πλησιάσει τον Θεό, πρέπει να είναι έτοιμος ότι όλος ο κόσμος θα σηκωθεί εναντίον του και θα γίνει ξένος σε αυτόν. Η σάρκα θα μας βασανίζει, οι άνθρωποι θα μας περιφρονούν.
Όμως κάθε φορά, ταπεινά στέκοντας στην προσευχή, θα αισθανόμαστε ότι ο Πατέρας είναι κοντά, ότι πάντα θα μας παρηγορήσει και θα γεμίσει την ψυχή μας με ανείπωτη χαρά. Σε αυτό έγκειται η εκπληκτική δύναμη της χριστιανικής πίστης: «Σε όλα μας καταπιέζουν, αλλά δεν είμαστε ασφυκτικά πιεσμένοι· σε απελπιστικές περιστάσεις, αλλά δεν απελπιζόμαστε· μας διώκουν, αλλά δεν εγκαταλείπουμε· καταβαλλόμαστε, αλλά δεν καταστρεφόμαστε» (Β΄ Κορ. 4:8–9).
Στην κόλαση δεν θα υπάρχουν μόνο ταπεινοί.
Κάθε μέρα της ζωής ο Θεός μας στέλνει ένα μάθημα ταπεινώσεως. Ένας σύγχρονος γεροντάς του Αγίου Όρους είπε κάποτε ένα θαυμαστό πράγμα. Αφήγηθηκε ότι στην κόλαση θα υπάρχουν πολλοί δίκαιοι: εκεί θα βρίσκονται αρχιερείς, ιερείς και μοναχοί, ευσεβείς λαϊκοί που ήταν στο στήθος της Εκκλησίας και έκαναν πολλά καλά έργα στη ζωή τους. Αυτά τα λόγια φαίνονται τρομακτικά: πώς είναι δυνατόν, αφιερώνοντας όλη τη ζωή στον Χριστό, να βρεθεί κανείς στην κόλαση; Μήπως ο Θεός είναι τόσο σκληρός μαζί μας;
Κάνοντας μια παύση, ο γέροντας είπε: «Στην κόλαση δεν θα υπάρχουν μόνο ταπεινοί.
Αυτό είναι η ρίζα όλου του Χριστιανισμού· αυτή είναι η κινητήρια δύναμη που ανύψωσε τον Χριστό στο Σταυρό για τη σωτηρία του κόσμου· αυτή είναι η κύρια αρετή, που είμαστε προορισμένοι να κληρονομήσουμε από τον Σωτήρα μας.
Αποκτώντας ταπείνωση, θα αλλάξουμε ριζικά την πνευματική μας ζωή προς το καλύτερο. Και τότε θα ενσαρκωθούν μέσα μας τα σοφά λόγια του μακαριστού Διαδόχου της Φωτικής: «Στον Θεό, για το μέγεθός Του, ανήκει δόξα, και στον άνθρωπο – ταπείνωση, ώστε μέσω αυτής να γινόμαστε δικοί μας στον Θεό.»
Ουκρανική έκδοση (ΕΟΔ)
